Wyróżnia się kilka narzędzi pomiarowych, które służą do oceny zdrowia i możliwości samodzielnego funkcjonowania człowieka. Uzyskany dzięki nim wynik stanowi podstawę podjęcia decyzji o tym, czy wymaga on hospitalizacji, stałej opieki w prywatnym domu czy wypisu ze szpitala do domu. Przykład takiego narzędzia stanowi skala Barthel, która od lat 60. XX wieku jest powszechnie stosowana jako międzynarodowy sposób klasyfikacji pacjentów. Badanie przeprowadzać powinien wykwalifikowany personel medyczny, który potrafi zinterpretować wynik we właściwy sposób.
Skala Barthel – obszary funkcjonowania
Skala Barthel obejmuje 10 obszarów samodzielnego funkcjonowania, w których istnieje możliwość, że pacjent będzie potrzebował pomocy. Pierwszy z nich stanowi przygotowywanie i spożywanie posiłków. Kolejne dotyczą poruszania się (wstawanie z łóżka, przechodzenie na fotel i z powrotem) oraz utrzymania higieny osobistej (mycie twarzy, mycie zębów, golenie się, czesanie). Następne obszary wiążą się z czynnościami fizjologicznymi i dotyczą korzystania z toalety (w tym pomoc w ubieraniu i podcieraniu się) oraz mycia całego ciała. Kolejne obejmują poruszanie się po powierzchniach płaskich, wchodzenie i schodzenie po schodach, ubierania i rozbierania się. Ostatnie obszary dotyczą kontrolowania oddawania stolca oraz moczu.
Klasyfikacja pacjentów
W skali Barthel można uzyskać maksymalnie 100 punktów – po 10 w ramach każdego obszaru (ocena 0 – niesamodzielny, 5 – częściowo samodzielny, 10 – samodzielny). Jeśli pacjent uzyska łącznie od 0 do 20 punktów, oznacza to, że jest niesamodzielny i wymaga stałej opieki (np. w szpitalu lub domu opieki). Wynik między 20 a 80 wskazuje, że chory wymaga pomocy z zewnątrz w określonym stopniu i konkretnych obszarach, a powyżej 80 – że przy niewielkiej pomocy jest w stanie samodzielnie funkcjonować w odpowiedni sposób.
Do pobytu w szpitalach kwalifikowane są osoby, które uzyskają mniej niż 40 punktów w skali Barthel. Inne mogą skorzystać z całodobowej opieki, jaką zapewniają domy powstałe z myślą o potrzebach pacjentów częściowo niesamodzielnych.